Từ ngày 4-11/8/2018, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn do Vụ Hợp tác quốc tế dẫn đầu đã đại diện Việt Nam tham dự 8 cuộc họp tại các diễn đàn: Đối tác An ninh lương thực (PPFS), Công nghệ sinh học nông nghiệp (HLPDAB), Đại dương và Nghề cá (OFWG), Nhóm hợp tác kỹ thuật nông nghiệp (ATCWG), Ứng phó khẩn cấp (EPWG) và Thương mại Gỗ trái phép (EGILAT) trong khuôn khổ Tuần lễ An ninh lương thực APEC và Tuần lễ SOM 3 APEC tại Papua New Guinea, trong đó bao gồm Cuộc họp chung lần thứ hai của 04 diễn đàn liên quan đến nông nghiệp thủy sản và an ninh lương thực.
Chỉ một năm ngay sau khi Tuyên bố Cần Thơ, Kế hoạch hành động về An ninh lương thực và Biến đổi khí hậu, Kế hoạch hành động về phát triển nông thôn – thành thị và tăng trưởng chất lượng, số lượng dự án đệ trình APEC xem xét triển khai đã tăng khoảng 30% so với các năm trước. Điều này cho thấy 03 văn kiện đạt được tại Cần Thơ đã tạo ra một động lực mới, tăng cường hơn nữa hợp tác trong khu vực.
Tại diễn đàn PPFS, Việt Nam đã hoàn thành nhiệm vụ tiếp nối cho vai trò Chủ tịch của Nhóm năm 2017, bốn bài phát biểu và báo cáo của Việt Nam tại cuộc họp này nhấn mạnh vào các nội dung dưới đây:
1. Việt Nam trân trọng cám ơn sự đồng hành của toàn bộ thành viên để đạt được một năm APEC thành công tại Việt Nam, đặc biệt là Tuần lễ An ninh lương thực 2017.
2. Việt Nam mong muốn các văn kiện đạt được tại Cần Thơ không chỉ truyền cảm hứng cho APEC mà sẽ được chuyển tải thành những hoạt động thiết thực, giúp tăng cương hợp tác, củng cố an ninh lương thực trong khu vực và trên thế giới;
3. Tại báo cáo rà soát thực thi Kế hoạch hành động phát triển nông thôn – thành thị và tăng trưởng chất lượng, Việt Nam đã nêu rõ sự mất cân bằng trong các nội dung ưu tiên triển khai và đưa ra kiến nghị rõ ràng cho PNG và Chile để cân bằng hóa các nội dung này, hướng tới thực hiện thành công Kế hoạch.
4. Việt Nam cũng đã nhấn mạnh các ưu tiên về an ninh lương thực, phát triển toàn diện, tăng trưởng chất lượng và ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất nông ngư nghiệp và hình thành các chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng bền vững.
5. Liên quan đến vấn đê phát triển bao trùm và trao quyền cho nữ giới đang lao động trong nông ngư nghiệp, Việt Nam đã nêu bật các ưu tiên gồm:
- Kêu gọi các nền kinh tế xây dựng chính sách pháp luật trong nước nhằm tăng cường nhận thức của nữ giới và tăng cường năng lực cho nữ giới thông qua hệ thống khuyến nông, khuyến ngư;
- Kêu gọi các nền kinh tế đề xuất các chương trình dự án trong khuôn khổ của các nhóm PPFS, ATC, HLPD AB và OFWG có chỉ tiêu rõ ràng về sự tham gia của nữ giới, và
- Đề xuất các chương trình tập huấn khu vực cho các cơ quan khuyến nông, khuyến ngư của các nền kinh tế về việc nâng cao vai trò và trao quyền cho nữ giới trong lĩnh vực nông ngư nghiệp.
Các thành viên đã bày tỏ sự ghi nhận về một “thành công mỹ mãn và ngoài dự đoán” của Tuần lễ An ninh lương thực 2017 và đánh giá rất cao đối với nỗ lực của Việt Nam trong việc tiếp nối và chuyển giao nhiệm vụ cho các nền kinh tế tiếp theo. Mọi ý kiến của Việt Nam đã được Ban thư ký APEC quốc tế và nền kinh tế chủ nhà APEC 2018, 2019 ghi nhận để đưa vào nội dung hợp tác từ nay đến hết 2019.
Tại diễn đàn OFWG, Việt Nam đã nhấn mạnh quan điểm và kiến nghị các nội dung tiếp theo như sau:
1. Về Quản lý nghề cá có trách nhiệm và chống đánh bắt bất hợp pháp
- Việt Nam khẳng định quyết tâm và đưa các minh chứng cho nỗ lực không mệt mỏi của chúng ta trong 5 trở lại đây nhằm tăng cường quản lý nghề cá bền vững, có trách nhiệm, trọng điểm là chống khai thác IUU.
- Việt Nam nhận thức đầy đủ và rõ ràng về hạn chế trong quản lý nghề cá đã và đang tạo cơ hội cho tình trạng đánh bắt trái phép gia tăng trên phạm vi toàn cầu, trong nhiều năm qua, cộng đồng quốc tế và khu vực đã nỗ lực thúc đẩy hợp tác, tăng cường thể chế nhằm kiểm soát IUU, coi đây như là giải pháp quan trọng để đảm bảo thực hiện mục tiêu SDG. Một trong những động thái rất thiết thực và cụ thể là việc các nước áp dụng quản lý khai thác thủy sản có trách nhiệm, chống khai thác IUU như là một điều kiện hàng đầu trong thương mại hải sản. Điều này, xét về phương diện thương mại lại tác động đến khả năng tiếp cận dễ dàng với lương thực của người dân. Do vậy, việc củng cố quản lý nghề cá bền vững, trong đó lấy việc chống lại IUU là một trong những ưu tiên để củng cố an ninh lương thực của nền kinh tế, khu vực và toàn cầu thông qua việc duy trì tính sẵn có của hải sản và đảm bảo khả năng tiếp cận hải sản của người dân.
- Việt Nam đề nghị, thông qua diễn đàn APEC, các nền kinh tế phát triển có thể xem xét việc tổ chức các hoạt động tập huấn hàng năng nhằm tăng cường năng lực cho các cơ quan kiểm soát khai thác hải sản, hiệp hội nghề cá của các nền kinh tế, cộng đồng và các cơ quan khuyến ngư về các biện pháp quốc gia có cảng, quốc gia treo cờ và quốc gia ven biển …. Chia sẻ các phương thức thực hành tốt phù hợp với các loại hình khai thác từ khai thác công nghiệp đến quy mô nhỏ và thô sơ;
- Thúc đẩy sự tham gia của khối tư nhân trong đầu tư hệ thống giám sát và thông tin nghề cá;
- Hỗ trợ các nước đang phát triển trong việc chuyển giao phương thức quản lý tiên tiến, hỗ trợ tăng cường năng lực kiểm soát tại cảng cá và hệ thống thu thập thông tin, dữ liệu viễn thám.
2. Về Quản lý rác thải biển, Việt Nam công nhận vấn đề quản lý rác thải biển ở khu vực APEC và tác động của nó đối với môi trường và hệ sinh thái biển. Trong APEC, một số nền kinh tế Đông Á nằm trong danh sách hàng đầu về rác thải từ nhựa. Việt Nam kêu gọi nỗ lực thiết lập cơ chế khu vực để ngăn chặn và quản lý rác biển và thực hiện các chương trình hợp tác, dự án kiểm soát rác thải biển trong khu vực.
3. Tại cuộc họp kinh nghiệm và thực hành tốt về xây dựng khu bảo tồn biển và mô hình nuôi trồng thủy sản thích ứng với biến đổi đổi khí hậu lúa-tôm đã được chia sẻ.
4. Ứng phó với thiên tai trên biển, Việt Nam đề nghị phải tăng cường hợp tác giữa hai diễn đàn OFWG và EPWG của APEC, kêu gọi các nền kinh tế APEC xem xét hình thành quỹ dự trữ khẩn cấp dành cho các khu vực ven biển và thảo luận khả năng hợp thác, hình thành các quỹ tài chính nhỏ dành cho cộng đồng ven biển để phục hồi sau thảm họa, thiên tai.
Tại diễn đàn EPWG, Việt Nam đã cập nhật báo cáo quốc gia về thiên tai và ứng phó với thảm họa trong năm 2017, đặc biệt là đợt lũ lụt tại các tỉnh phía Bắc trong 6 tháng đầu năm 2018. Trong khuôn khổ Diễn đàn này, Việt Nam đã chia sẻ các chính sách ưu tiên của mình trong các chương trình và hoạt động giảm thiểu rủi ro thiên tai thực hiện Khung hành động Sendai và khung hành động của APEC. Theo đó, để tăng cường khả năng ứng phó với thảm họa, thiên tai, Việt Nam đã kiến nghi: tăng cường hợp tác trong chia sẻ thông tin, ứng dụng công nghệ để đưa ra cảnh báo sớm; hình thành mạng lưới hotline phục vụ tìm kiếm cứu nạn.
Toàn văn 12 phát biểu và báo cáo cập nhật của Việt Nam tại các cuộc họp có thể liên hệ Phòng Hội nhập và Đầu tư, Vụ Hợp tác quốc tế để tham khảo.