Sau gần 10 năm đàm phán, từ ngày 01/8/2020, EVFTA chính thức có hiệu lực. Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) đang được kỳ vọng mở ra nhiều cơ hội cho các mặt hàng nông sản của Việt Nam như thủy sản, đồ gỗ, gạo...

Theo cam kết trong EVFTA, EU sẽ giành cho Việt Nam hạn ngạch 80.000 tấn gạo (thuế 0%) đối với gạo xay xát và gạo thơm, đồng thời xóa bỏ thuế đối với tấm trong 5 năm. Do thuế suất mà EU trước đây áp lên gạo nhập khẩu từ Việt Nam khá cao, cụ thể: thuế tuyệt đối 175 EUR/tấn với gạo xay xát, 65 EUR/tấn với gạo tấm, 211 EUR/tấn với lúa. Vì vậy, khi EVFTA chính thức có hiệu lực, mọi rào cản về thuế suất gần như được xóa bỏ, dự báo xuất khẩu gạo vào EU đến năm 2025 sẽ tăng tới 60% so với hiện nay.

Về mặt hàng gỗ và các sản phẩm từ gỗ cũng kỳ vọng giúp cho ngành gỗ có những đột phá trong xuất khẩu.  Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tăng trở lại, đặc biệt trong khối EU 27, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tới thị trường Đức đạt 8,5 triệu USD trong tháng 6/2020, tăng 86,7% so với cùng kỳ năm 2019. EVFTA sẽ giúp doanh nghiệp gỗ Việt Nam (hiện cả nước có hơn 4.600 doanh nghiệp sản xuất, chế biến đồ gỗ) tiệm cận vị trí mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng sản phẩm gỗ hiện có với khách hàng EU, tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực đến các chuỗi cung ứng đồ gỗ toàn cầu như Mỹ, Nhật Bản. 

Theo nhận định của Tổng cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), ngoài cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu, EVFTA chính thức có hiệu lực sẽ giúp sản phẩm thủy sản Việt Nam không những tăng khả năng cạnh tranh so với các đối thủ chưa có FTA với EU như Ấn Độ, Thái Lan, Bangladesh hay Indonesia do EVFTA có hiệu lực, khoảng 212 dòng thuế của ngành thủy sản có thuế suất cơ sở từ 0-22% mà ngành thủy sản cũng sẽ có cơ hội thu hút giới đầu tư nước ngoài, hiện đại hóa công nghệ chế biến và nâng cao chất lượng sản phẩm. Ngay khi EVFTA chính thức có hiệu lực, các mặt hàng giảm thuế suất cao như tôm tươi 4,2% sẽ về 0% ngay, tôm luộc với thuế 15% sẽ giảm thuế sau 3-7 năm; cá ngừ đông lạnh, cá ngừ hộp cũng sẽ được giảm thuế về 0% và hạn ngạch cũng nâng lên hơn 10.000 tấn/năm.

"EVFTA sẽ tạo bước đệm để ngành thuỷ sản đi sâu hơn vào thị trường tiêu thụ thủy sản khổng lồ, với dân số trên 500 triệu người, thu nhập bình quân cao, mức tiêu thụ bình quân các sản phẩm thủy sản thuộc hàng đầu thế giới" - Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định.

Ngoài những cam kết trong EVFTA được kỳ vọng mở rộng thị trường cho hàng hóa xuất khẩu có thế mạnh của Việt Nam như nông sản, thủy sản, giày dép, dệt may, đồ gỗ... Việt Nam cũng tiếp cận các sản phẩm ôtô, dược phẩm, hóa chất, máy móc, thiết bị phụ trợ... của EU. Theo nghiên cứu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cùng với Hiệp định Bảo hộ đầu tư EU - Việt Nam (EVIPA), EVFTA dự kiến sẽ thúc đẩy GDP của Việt Nam tăng thêm 4,6% và xuất khẩu sang EU tăng thêm 42,7% vào năm 2025. Ủy ban châu Âu ước tính GDP của EU sẽ tăng thêm 29,5 tỷ USD và xuất khẩu sang Việt Nam tăng 29% vào năm 2035.

Trong 18 năm gần nhất, kim ngạch thương mại 2 chiều Việt Nam - EU đã tăng gần 14 lần từ mức 4,1 tỷ USD năm 2000 lên 56,45 tỷ USD năm 2019. Trong đó, EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam (sau Mỹ), còn Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ hai của EU (sau Singapore) tại ASEAN.