Ngày 14/11, tại Hà Nội, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam khởi động Dự án “Hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về chất thải nhựa đại dương trong bối cảnh phục hồi xanh hậu COVID-19 tại Việt Nam”.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Phương Mai

Dự án do Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF) tài trợ thông qua UNDP, với tổng vốn ODA không hoàn lại 2 triệu USD; thời gian triển khai từ năm 2025 đến 2029; phạm vi thực hiện trên toàn quốc, trong đó thí điểm tại tỉnh Gia Lai. Bộ Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan chủ quản, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam được giao làm chủ dự án.

Tiếp cận từ chính sách đến thực tiễn

Dự án hướng tới mục tiêu tăng cường thực thi Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý rác thải nhựa đại dương đến năm 2030, thông qua cách tiếp cận “từ chính sách đến thực tiễn”, kết hợp đồng thời giảm phát sinh rác thải nhựa ở đầu nguồn và tăng cường thu gom, tái chế ở cuối nguồn.

Ba hợp phần chính của dự án gồm: hoàn thiện khung chính sách, thể chế; thúc đẩy thay đổi hành vi và thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn tại Gia Lai; quản lý tri thức, giám sát và nhân rộng các mô hình hiệu quả.

Ông Nguyễn Đức Toàn cho biết, Dự án được kỳ vọng hỗ trợ thiết thực để triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Ảnh: Phương Mai

Dự án kỳ vọng giảm 500 tấn nhựa dùng một lần; thu gom 2.000 tấn rác thải nhựa có khả năng tái chế, trong đó xử lý tái chế 200 tấn nhựa chất lượng thấp; cải thiện 7,2 km² diện tích sinh cảnh biển. Khoảng 100 người sẽ được hưởng lợi trực tiếp thông qua đào tạo và cơ hội việc làm, cùng hơn 125.000 người hưởng lợi gián tiếp nhờ giảm ô nhiễm nhựa.

Góp phần thực hiện chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển

Phát biểu tại sự kiện, Cục trưởng Cục Biển và Hải đảo Việt Nam Nguyễn Đức Toàn cho biết, kinh tế biển Việt Nam thời gian qua đã đạt nhiều thành tựu trong các lĩnh vực hàng hải, du lịch, thủy sản, năng lượng tái tạo ngoài khơi. Tuy nhiên, ô nhiễm môi trường biển, đặc biệt là rác thải nhựa đại dương, đang trở thành thách thức lớn đối với hệ sinh thái và sinh kế cộng đồng ven biển.

Năm 2019, Chính phủ đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về quản lý chất thải nhựa đại dương đến năm 2030 nhằm định hướng các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm. Đại dịch COVID-19 tiếp tục làm gia tăng lượng rác thải nhựa dùng một lần, đặt ra yêu cầu cấp thiết về phục hồi xanh và phát triển bền vững.

Theo ông Nguyễn Đức Toàn, dự án được kỳ vọng sẽ hỗ trợ thiết thực cho việc triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động quốc gia, đồng thời góp phần thực hiện mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia mạnh về biển, giàu từ biển theo tinh thần Nghị quyết số 36-NQ/TW về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Mở rộng mô hình hiệu quả, tăng cường phối hợp

Bà Francesca Nardini, Phó Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam, đánh giá cao cam kết của Việt Nam trong giảm thiểu rác thải nhựa đại dương. Dự án sẽ kế thừa và mở rộng các mô hình hiệu quả đã triển khai như Trạm trung chuyển phân loại vật liệu (MRF) tại Quy Nhơn và mô hình “ngư dân mang rác từ biển về bờ”.

Bà Francesca Nardini cho biết, Dự án sẽ kế thừa và mở rộng các mô hình hiệu quả đã triển khai như Trạm trung chuyển phân loại vật liệu (MRF) tại Quy Nhơn và mô hình “ngư dân mang rác từ biển về bờ”. Ảnh: Phương Mai.

Đại diện UNDP cũng lưu ý các yếu tố then chốt để bảo đảm tiến độ và hiệu quả dự án, gồm: đẩy nhanh triển khai trong năm đầu tiên; tăng cường điều phối liên ngành; thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Cục Biển và Hải đảo Việt Nam với tỉnh Gia Lai; đồng thời huy động tối thiểu 10 triệu USD vốn đồng tài trợ từ nhiều nguồn.

UNDP khẳng định sẽ tiếp tục đồng hành cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường trong suốt quá trình thực hiện dự án, bảo đảm tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn về giám sát, đánh giá và an toàn môi trường – xã hội của UNDP và GEF.

Gia Lai cam kết triển khai thí điểm

Tại hội thảo khởi động, đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai cam kết phối hợp chặt chẽ với Cục Biển và Hải đảo Việt Nam và các bên liên quan trong triển khai dự án. Trọng tâm là thí điểm các mô hình phân loại, thu gom rác tại nguồn ở khu vực đô thị và nông thôn; mở rộng thu gom chất thải nhựa trong hoạt động khai thác thủy sản tại Cảng Quy Nhơn; giảm sử dụng nhựa dùng một lần trong lĩnh vực thực phẩm và đánh bắt cá, qua đó góp phần giảm phát thải khí nhà kính và sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn.