Ngày 21/11, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm, sáng kiến áp dụng công nghệ xanh trong cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn.

Hội thảo có sự tham dự của đại diện các cơ quan Trung ương, viện nghiên cứu, trường đại học; đại diện một số Sở Nông nghiệp và Môi trường, đơn vị quản lý khai thác công trình cấp nước sạch nông thôn tại các địa phương; Sở Y tế, các đơn vị trực thuộc Bộ, cùng các đối tác quốc tế và trong nước.

Công nghệ xanh – động lực cốt lõi cho an ninh nguồn nước nông thôn

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn – Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ NN&MT nhấn mạnh, Việt Nam luôn xác định an ninh nguồn nước là ưu tiên chiến lược, thể hiện qua định hướng quản trị tổng hợp tài nguyên nước, phát triển hạ tầng cấp – thoát nước hiện đại, bảo đảm chất lượng nước và thúc đẩy tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn.

Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế khẳng định, công nghệ xanh là động lực cốt lõi để giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và tăng khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu, thiên tai. Ảnh: Phương Mai

Theo ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, khu vực nông thôn – nơi sinh sống của phần lớn dân số cả nước – giữ vai trò trung tâm trong việc hiện thực hóa các mục tiêu này. Tuy nhiên, lĩnh vực nước sạch và vệ sinh nông thôn hiện đang đối mặt với nhiều thách thức như suy giảm nguồn nước, ô nhiễm từ sản xuất và sinh hoạt, xâm nhập mặn, hạn hán, hạ tầng chưa đồng bộ, hạn chế về công nghệ và nguồn lực.

“Những thách thức này đòi hỏi phải đổi mới tư duy và cách tiếp cận, trong đó công nghệ xanh cần trở thành động lực cốt lõi nhằm giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng, nâng cao hiệu quả vận hành và tăng khả năng chống chịu của hệ thống trước biến đổi khí hậu và thiên tai”, ông Tuấn khẳng định.

Xu thế tất yếu trong chiến lược phát triển ngành nước

Chia sẻ tại hội thảo, ông Lương Văn Anh – Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi cho rằng, trong bối cảnh mới, việc áp dụng công nghệ xanh, năng lượng tái tạo và quản lý nước thông minh là xu thế tất yếu. Các chiến lược quốc gia như Chiến lược tăng trưởng xanh, Chiến lược cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn, hay Đề án phát triển kinh tế tuần hoàn đều khẳng định rõ định hướng này.

Ông Lương Văn Anh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi cho rằng, việc áp dụng công nghệ xanh, năng lượng tái tạo và quản lý nước thông minh là xu thế tất yếu.

Ảnh: Phương Mai.

Ông Lương Văn Anh cho biết, hội thảo là dịp để nhìn lại kinh nghiệm thực tiễn, chia sẻ các mô hình hiệu quả và thảo luận những giải pháp kỹ thuật phù hợp với điều kiện Việt Nam. Đồng thời, đây cũng là diễn đàn quan trọng để các cơ quan Trung ương, địa phương, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế đề xuất cơ chế, chính sách nhằm mở rộng các mô hình hiệu quả, đặc biệt trong quá trình xây dựng Luật Cấp, Thoát nước và Nghị định về cấp nước sinh hoạt nông thôn.

Năng lượng tái tạo – dư địa lớn trong lĩnh vực cấp nước

Tại hội thảo, ông Nguyễn Huy Du – Quyền Trưởng Chương trình Vì sự sống còn, phát triển trẻ em và môi trường, UNICEF tại Việt Nam cho biết, Việt Nam đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc đưa thích ứng biến đổi khí hậu trở thành ưu tiên phát triển, phù hợp với Thỏa thuận Paris. Tuy nhiên, quá trình phát triển nhanh của nền kinh tế đang tạo ra áp lực lớn về năng lượng, trong khi ngành năng lượng hiện là nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất.

Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng năng lượng tái tạo trong lĩnh vực cấp nước và vệ sinh được xem là bước đi quan trọng. Hiện cả nước có hơn 18.000 công trình cấp nước nông thôn, trong đó khoảng 7.000 công trình sử dụng điện để vận hành – đây là tiềm năng rất lớn để triển khai điện mặt trời và các giải pháp tiết kiệm năng lượng.

“Việc ứng dụng năng lượng tái tạo không chỉ giúp giảm phát thải carbon, tiết kiệm chi phí vận hành mà còn góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. UNICEF đặc biệt ưu tiên thúc đẩy các giải pháp này và hiện đang hỗ trợ triển khai ứng dụng năng lượng mặt trời trong chương trình của 35 quốc gia”, ông Nguyễn Huy Du cho biết.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng tập trung chia sẻ 4 nhóm giải pháp tiêu biểu áp dụng công nghệ xanh trong cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn. Ảnh: Phương Mai.

Thời gian qua, nhiều mô hình thí điểm, đặc biệt là các công trình ứng dụng năng lượng mặt trời do UNICEF hỗ trợ đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong giảm chi phí vận hành, tăng tính bền vững và bảo đảm cung cấp nước an toàn cho người dân. Bên cạnh đó, các sáng kiến như phân loại rác tại nguồn, xử lý nước thải, áp dụng công nghệ quản lý thất thoát nước cũng đang được triển khai ngày càng hiệu quả tại nhiều địa phương.

Đặc biệt, trong nhóm giải pháp công nghệ xanh, Công Ty TNHH Tân Á Đại Thành đã nghiên cứu chuyển đổi ruột máy năng lượng mặt trời từ Inox sang nhựa PPR (Polypropylene Random Copolymer) nhằm khắc phục tình trạng ăn mòn do nước phèn và nước mặn. Nhựa PPR chịu nhiệt đến 100°C, bền vững, tuổi thọ ruột bình có thể trên 30 năm và đảm bảo an toàn cho nguồn nước sinh hoạt.

Tại hội thảo, các đại biểu cũng tập trung chia sẻ 4 nhóm giải pháp tiêu biểu áp dụng công nghệ xanh trong cấp nước sạch và vệ sinh nông thôn đang được nhiều địa phương quan tâm như: ứng dụng năng lượng tái tạo và thiết bị tiết kiệm năng lượng trong cấp nước nông thôn; công nghệ xử lý nước nhiễm phèn, nhiễm mặn và các dạng ô nhiễm đặc thù tại những vùng chịu tác động mạnh của khí hậu; giải pháp số hóa để giám sát mạng lưới, giảm thất thoát nước và nâng cao hiệu quả dịch vụ; cùng các mô hình vệ sinh nông thôn thích ứng khí hậu, quản lý chất thải theo hướng kinh tế tuần hoàn. Bên cạnh đó, hội thảo cũng ghi nhận nhiều ý kiến đóng góp chính sách từ viện nghiên cứu, chuyên gia, doanh nghiệp và các tổ chức phát triển.

Những giải pháp được chia sẻ tại hội thảo cho thấy công nghệ xanh đang từng bước đi vào đời sống người dân nông thôn, từ xử lý nước nhiễm phèn - mặn, ứng dụng năng lượng tái tạo trong cấp nước, đến quản lý thất thoát và xử lý chất thải theo mô hình tuần hoàn. Đây là nền tảng quan trọng để hướng tới mục tiêu mọi người dân nông thôn đều được tiếp cận nguồn nước sạch, dịch vụ vệ sinh an toàn và bền vững.