Ngày 4/11, tại Hà Nội, Viện Đại học Sydney phối hợp với Viện Chiến lược chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức Diễn đàn “Phát triển nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu”. Sự kiện thu hút sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp trong các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường, năng lượng và đổi mới sáng tạo đến từ Việt Nam và Australia, cùng đại diện một số tổ chức quốc tế.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam cho biết, sự hợp tác với Australia mang ý nghĩa chiến lược, mở ra cơ hội lớn trong nghiên cứu và ứng dụng công nghệ tiên tiến. 

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh, trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với thách thức ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và áp lực phát triển kinh tế, phát triển nông nghiệp bền vững và kinh tế tuần hoàn là hướng đi tất yếu. Diễn đàn là cơ hội quan trọng để hai quốc gia chia sẻ kinh nghiệm, kết quả nghiên cứu và các mô hình thực tiễn, qua đó thúc đẩy hợp tác trong quá trình chuyển đổi xanh và phát triển bền vững.

Thứ trưởng Trần Thanh Nam khẳng định Việt Nam hiện đang triển khai nhiều chiến lược và chính sách quốc gia nhằm thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, trong đó có Chiến lược kinh tế tuần hoàn và Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu. Trong quá trình này, hợp tác với Australia – quốc gia có thế mạnh về nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo và quản lý tài nguyên – mang ý nghĩa chiến lược, mở ra cơ hội lớn trong nghiên cứu, đào tạo và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào thực tiễn nông nghiệp Việt Nam.

Giáo sư Nguyễn Thu Anh, Viện trưởng Viện Đại học Sydney, cho rằng kinh tế tuần hoàn không chỉ dừng lại ở việc giảm chất thải hay tái chế, mà là quá trình tái cấu trúc toàn bộ hệ thống sản xuất và tiêu dùng, hướng tới mô hình tích hợp giữa quản lý rác thải, chuyển đổi năng lượng và nông nghiệp bền vững. Bà nhấn mạnh, Việt Nam và Australia có thể hợp tác chặt chẽ trong phát triển khu công nghiệp sinh thái, hạ tầng tái chế, đồng thời ứng dụng các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) để tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao hiệu quả sản xuất và năng lực cho thế hệ trẻ Việt Nam.

GS Nguyễn Thu Anh, Viện trưởng Viện Đại học Sydney cho rằng kinh tế tuần hoàn không chỉ dừng ở việc giảm chất thải, mà còn tái thiết toàn bộ hệ thống sản xuất - tiêu dùng. Ảnh: Hoàng Hiền.

Từ góc nhìn quốc tế, bà Hoàng Thị Diệu Linh, đại diện Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, chia sẻ mô hình “Tàu cá mang rác về bờ” đang được triển khai tại tỉnh Bình Định. Chương trình này vận hành dựa trên sự tham gia tự nguyện của ngư dân và hệ thống thu đổi rác có thưởng, giúp thu gom rác thải nhựa từ biển. Từ đầu năm 2024 đến nay, mô hình đã thu gom khoảng 3 tấn rác và đang mở rộng sang các địa phương khác. UNDP cũng đang phát triển sàn giao dịch nguyên vật liệu thứ cấp và khung thu mua có trách nhiệm, hướng tới hình thành chuỗi cung ứng nhựa công bằng và bền vững.

Ở góc độ nghiên cứu học thuật, Giáo sư Ali Abbas, Đại học Sydney, chia sẻ kinh nghiệm của Australia trong phát triển kinh tế tuần hoàn, nhấn mạnh vai trò của thiết kế sản phẩm trong toàn bộ vòng đời – từ nguyên liệu đến tái sử dụng – nhằm hạn chế chất thải và ngăn ngừa sản phẩm dùng một lần. Ông cho biết, Australia đang đẩy mạnh công nghệ tái chế hóa học để biến nhựa khó tái chế thành nguyên liệu mới, hướng tới mục tiêu đến năm 2025 đạt 100% bao bì có thể tái chế hoặc tái sử dụng và loại bỏ hoàn toàn nhựa dùng một lần.

Tại diễn đàn, các nhà khoa học Việt Nam cũng giới thiệu một số hướng nghiên cứu mới trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường như các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu ở Đồng bằng sông Cửu Long, phát triển kinh tế sinh học tuần hoàn, sản xuất silica từ tro trấu và tận dụng phụ phẩm nông nghiệp tại tỉnh An Giang. Những nghiên cứu này không chỉ góp phần giảm phát thải, tiết kiệm tài nguyên mà còn tạo giá trị gia tăng cho ngành nông nghiệp, hướng tới mô hình sản xuất xanh và hiệu quả.

Các chuyên gia quốc tế và trong nước chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn tại Diễn đàn. Ảnh: Hoàng Hiền.

Kết luận diễn đàn, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đánh giá cao các ý kiến và tham luận của chuyên gia hai nước, cho rằng đây là những gợi mở quan trọng để hình thành các chương trình hợp tác cụ thể trong thời gian tới. Ông nhấn mạnh, Việt Nam luôn coi trọng và sẵn sàng hợp tác với Australia trong các lĩnh vực nông nghiệp, môi trường và công nghệ tài nguyên, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu và bảo đảm sinh kế lâu dài cho người dân nông thôn.

Diễn đàn là minh chứng cho cam kết mạnh mẽ của hai nước trong thúc đẩy hợp tác khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh. Đây cũng là nền tảng quan trọng để Việt Nam và Australia mở rộng hợp tác trong khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện, cùng hướng tới nền nông nghiệp hiện đại, có trách nhiệm và thân thiện với môi trường, vì lợi ích chung của cả khu vực và toàn cầu.

Văn phòng ISG