Sau 3,5 ngày làm việc tích cực, hiệu quả, Hội nghị toàn cầu lần thứ 4 Hệ thống Lương thực thực phẩm bền vững với chủ đề “Cùng nhau chuyển đổi hệ thống lương thực, thực phẩm lành mạnh, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu trong bối cảnh khủng hoảng mới” do Bộ Nông nghiệp và PTNT chủ trì tổ chức tại Hà Nội đã bế mạc vào sáng 27/4/2023, hơn 300 đại biểu tham dự đã cùng thống nhất đưa ra 05 thông điệp chính.

5 Thông điệp chính từ Hội nghị toàn cầu Lương thực thực phẩm lần thứ 4

Thứ nhất, chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm theo hướng bền vững và có khả năng chống chịu là điều kiện tiên quyết để giải quyết các cuộc khủng hoảng liên quan đến mất an ninh lương thực, suy dinh dưỡng, sức khỏe, biến đổi khí hậu, mất đa dạng sinh học, xung đột, cũng như giá tiêu dùng và năng lượng cao.

Thứ hai, chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm cần được tiếp cận từ toàn cầu. Tuy nhiên, việc lựa chọn cách thức chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm cần tính đến bối cảnh cụ thể của từng quốc gia và địa phương trong quốc gia đó.

Thứ ba, chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững cần gắn với các yếu tố có liên quan bao gồm biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học và thương mại… đồng thời sử dụng cách tiếp cận bao trùm, đa ngành, đa lĩnh vực và mang tính hệ thống.

Thứ tư, chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm ở cấp quốc gia đòi hỏi phải có đủ quyết tâm chính trị và sự tham gia, phối hợp của tất cả các ngành, lĩnh vực, các bên liên quan từ trung ương tới địa phương, sự phối hợp của các tổ chức quốc tế, khu vực nhà nước và tư nhân. Đồng thời, việc chuyển đổi đòi hỏi phải có sự gắn kết, kết hợp giữa mục tiêu dài hạn và ngắn hạn, giữa chiến lược dài hạn và các kế hoạch ngắn hạn.

Thứ năm, chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm đòi hỏi phải huy động các nguồn lực bao gồm khoa học công nghệ, tài chính, sự tham gia và đổi mới sáng tạo. Trong đó, nguồn lực và chính sách tài chính cần nhất quán và toàn diện ở cấp toàn cầu, quốc gia và địa phương. Các chính sách tài chính cần tiếp cận trên 3 khía cạnh: tạo động lực, thúc đẩy đổi mới và đầu tư.

Phát biểu tại lễ bế mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết Việt Nam cũng luôn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác với các nước trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực. Hệ thống lương thực thực phẩm của Việt Nam đang hướng tới cách tiếp cận đa ngành, đa mục tiêu. Để triển khai Kế hoạch hiệu quả, Việt Nam rất cần sự đồng hành, hỗ trợ của các nhà tài trợ, đối tác quốc tế như: FAO, UNDP, UNIDO, WWF, One CGIAR, CIAT, IRRI… và các đối tác phát triển khác để triển khai thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia này.  

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp phát biểu tại lễ bế mạc Hội nghị (Ảnh: C.D.Hằng)

Bên cạnh việc cùng phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành Y tế, Công thương, Giáo dục và Đào tạo để tăng cường giáo dục, truyền thông cho cộng đồng về thói quen ăn uống lành mạnh, cân đối dinh dưỡng, tiêu dùng hợp lý, Bộ Nông nghiệp và PTNT cũng sẽ triển khai, thúc đẩy ứng dụng công nghệ số và đổi mới sáng tạo trong quá trình tăng hiệu quả trong sản xuất, năng suất, an toàn thực phẩm và phân phối. Đồng thời, kết nối người sản xuất trực tiếp với người tiêu dùng; giảm thiểu thất thoát và lãng phí lương thực thực phẩm cũng cần được triển khai thực hiện.

Việt Nam mong muốn phát triển một “Trung tâm đổi mới sáng tạo về hệ thống lương thực thực phẩm ở khu vực Đông Nam Á” để mở rộng hợp tác trong nghiên cứu, xây dựng chính sách và thúc đẩy việc nhân rộng các mô hình theo hướng xanh, thân thiện với môi trường, ít phát thải và bền vững”, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nhấn mạnh. 

Các quốc gia và tổ chức quốc tế tham dự đã ghi nhận vai trò tiên phong của Việt Nam trong chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững. Những cam kết của Việt Nam tại Hội nghị một lần nữa khẳng định mục tiêu của Việt Nam trở thành quốc gia sản xuất và cung cấp thực phẩm minh bạch - trách nhiệm - bền vững. Đặc biệt, Việt Nam đã biến các cam kết thành các hành động mạnh mẽ, cụ thể từ cấp trung ương tới cấp địa phương để thực thi “Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi Hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững ở Việt Nam đến năm 2030”.

Ông Christian Hoffer, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Thụy Sỹ đánh giá: “Việt Nam có nhiều kinh nghiệm, mô hình tốt trong chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm  minh bạch, trách nhiệm, bền vững. Việc chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam cho các đại biểu tham gia Hội nghị lần thứ 4 bao gồm cả trực tiếp và trực tuyến, thông qua các phương tiện truyền thông góp phần quan trọng vào chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm toàn cầu theo định hướng trên”.

Đồng quan điểm, bà Sylvia Lopez-Ekra, Phó Giám đốc Trung tâm Điều phối Hệ thống Lương thực của Liên hợp quốc nhận xét: “Những mô hình và cách làm của Việt Nam đã truyền được cảm hứng cho các quốc gia tham gia hội nghị”.

Đại diện đoàn đại biểu của Thụy Sỹ phát biểu tại phiên bế mạc hội nghị (Ảnh: C.D.Hằng)

Các quốc gia và tổ chức quốc tế tham gia hội nghị cũng có nhiều ghi nhận về vai trò tiên phong của Việt Nam trong chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững. Những cam kết của Việt Nam tại hội nghị một lần nữa khẳng định mục tiêu trở thành quốc gia sản xuất và cung cấp thực phẩm minh bạch - trách nhiệm - bền vững.

Đặc biệt, Việt Nam đã biến các cam kết thành các hành động mạnh mẽ, cụ thể từ trung ương tới địa phương để thực thi bằng “Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi Hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững ở Việt Nam đến năm 2030”. Không chỉ đi tiên phong trong chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững, Việt Nam còn sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm và hợp tác với các nước trong phát triển nông nghiệp, nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực, đặc biệt thông qua chương trình hợp tác Nam - Nam.

Ba cơ chế hợp tác được nước chủ nhà của Hội nghị toàn cầu Hệ thống lương thực thực phẩm lần thứ 4 đề ra